Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) kavramıyla Türkiye 23 yıl önce tanıştı. EYT, kamuoyunda 23 yıldır gündemdeki yerini ilk günkü sıcaklığıyla koruyor.
Seçimler yaklaştığında bu konu daha yoğun tartışılıyor. Nasıl tartışılmasın ki yaklaşık 6 milyon çalışan EYT’li konumda.
Türkiye 2023 yılı seçimlerine koşar adım giderken EYT’liler yine gündemde bir numara.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin son dönemde haftada bir “EYT’lilerle ilgili çalışmalarda son noktaya geldik, masada tek formül var Aralık ayında kamuoyu ile paylaşacağız” şeklinde açıklamalar yapıyor.
Medyada bazı formüller tartışmaya açılmış durumda.
Öne çıkan formül ise; erkeklerde 9 bin gün prim ödemesi, 25 yıl çalışma süresini tamamlamış olmak.
Kadınlarda konuşulan ise; 20 yıl çalışma süresi ve 7 bin 200 gün prim ödemesi yapmış avrupa yakası escort olmak.
Mevcutta durum ne diyecek olursanız 8 Eylül 1999 tarihinde çıkan 4447 sayılı kanun öncesinde işe başlayanlar, kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yılı doldurduklarında, kademeli bir yaş sistemine göre 5 bin ile 5 bin 975 gün aralığında prim ödemişlerse emekli olabiliyorlar.
Bakan Bilgin, aralık ayında sihirli formülü açıkladığında kadınlarda 7 bin 200 gün, erkeklerde 9 bin gün şartı getirildiği takdirde kamuoyunda EYT’lilerle ilgili başka bir tartışmanın fitili ateşlenmiş olacak.
Bugüne kadar EYT’li olarak tanımlanan milyonların bir bölümü emeklilik hakkı kazanırken, önemli bir bölümü Emeklilikte prime takılanlar olarak tanımlanır olacak.
Başka bir hak arama mücadelesi başlayacak.
Mevcut kanun şartlarına göre kendilerinden talep edilen prim gün sayısını ödemiş olan pek çok insan yaşı geldiğinde emekli olma hayali kurarken, bir anda sukutu hayale uğrayacak.
Düşünün 50 yaşındasınız devlet sizden 5400 gün prim ödemenizi talep ediyor ve 54 yaşında emeklilik hakkı sunuyor. 5900 gün prim yatırmışsınız işsizsiniz ve 4 yıl sonra emeklilik hayali kuruyorsunuz. 50 yaşına gelmiş bir kişi olarak pek çok işyeri size iş vermiyor. Siz de bir süre sonra iş aramayı bırakıp emekli olacağınız zamanı beklemeye başlıyorsunuz.
Sonra bir kanun çıkıyor size 50 yaşında emeklilik hakkı sunuyor ancak prim gün sayısı talebini 9 bin güne çıkarıyor. Bu şartlarda yüzbinlerce insan var.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı formülü açıklamadan önce konunun bu tarafını da düşünerek hareket etmeli. EYT’lilere 8 Eylül 1999 öncesindeki emeklilik şartları sunulmalıdır. Çünkü herkes prim gün sayısını kademeli geçişe göre uyarladı.
EYT meselesinin çalışanların beklentileri doğrultusunda çözümü kavuşması toplumunda beklentisi. Ankara’nın da bu beklentiyi dikkate alarak çözüm geliştirmesi isabetli olacaktır.
Murat Demircan
Ekonomi Muhabirleri Derneği İzmir Şubesi Başkanı