Yürürlükte olan maden kanununa göre madenci bir sahaya müracaat edip arama ruhsatı alıp bu sahada gerekli işlemleri MAPEG’in istediği zamanda yerine getirmezse veya sahada sürdürdüğü arama ve araştırma çalışmaları sonucu ekonomik bir rezerv tespit edemezse veya saha için alınması gereken izinleri diğer resmi kurum ve kuruluşlardan süresi içinde alamazsa sahaların ruhsat sahibi ile irtibatı sona eriyor, yani saha düşüyor. İstisnada olsa bazı üretim yapan sahalarda gerekli evraklar zamanında verilmezse veya beş yıl içinde üç defa kanunun 7. maddesine uymama cezası Genel Müdürlük tarafından verilirse bazen de ortaklar arasında çıkan sorunlar nedeniyle sahaların düştüğü gözleniyor.
Günümüzde yürürlükte olan maden kanununa göre, ister ruhsat sahibi tarafından istenilerek terk edilen isterse daire tarafından ruhsatı iptal edilen tüm sahalar ihalelik hale geliyor. Bu sahaları ihaleye çıkarma yetkisi tamamen MAPEG’e geçiyor. MAPEG bünyesinde günümüzde 5 ayrı grupta yaklaşık 100 bine yakın ihalelik sahada bulunduğu beyan edilmektedir. Atıl durumda olan bu sahalar bir an önce ekonomiye kazandırılmalıdır.
MAPEG bünyesinde bulunan ve ihaleye çıkmayı bekleyen yaklaşık 100 bin sahanın, yaklaşık 3-5 bin adeti satılabilir ve bir yatırımcı tarafından alındığında ekonomik bir işletmenin kurulabileceği sahalardır. Geri kalan ruhsatların çoğu günümüzde ekonomik bir değer ifade etmeyecek konumdadırlar.
MAPEG’in ihalelik tüm sahaları ekonomik ve ekonomik olamayan diye ayırması, ekonomik olmayan sahaları bir an önce aramalara açık hale getirmesi sektöre katkı sağlayacağı gibi Genel Müdürlüğünde iş yükünü hafifletir.
Günümüzde yürürlükte olan yasaya göre, eğer bir kişi veya şirket tarafından MAPEG’e bir sahanın ihaleye çıkarılma talebi olmazsa hiçbir saha ihaleye çıkarılmıyor. İhaleye çıkarılan saha ilgili yasada belirtilen şekil ve şartlarda ihale ediliyor. Ruhsatı ihaleden alan madenci 7.madde izinleri için kamu kurum ve kuruluşlarına başvuruda bulunuyor. Önce ÇED belgesi için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvurarak buradan ÇED belgesi almaya çalışıyor.
İhaleden alınan sahaların bir bölümüne ÇED alınamıyor. Bu sefer madenci dönüp MAPEG’e dava açıyor. ÇED alınamayacak bir alana ihale yoluyla ruhsat verdin, bende bu ihaleye katılıp kazanarak size ödeme yaptım, ama bu alana ÇED belgesi alamadım, yani siz bana ayıplı mal sattınız, malınızı geri alın ve benim paramı geri ödeyin diyor. Tabii bu işlem en az 1 sene sürüyor. Bu konuda hem madencinin zamanı hem de Genel Müdürlüğün zamanı ve iş yükü artıyor.
Tabii ÇED alınıp Orman İzni aşamasında izin alınamayan veya bu iki izin sonrası alınması zorunlu olan GSM izni aşamasında izin alınamayan birçok ihalelik saha örneği bulunmaktadır. Bu aşamalarda ise madencinin yaklaşık 2 senelik zamanı ve çok fazla parası gereksiz harcanmaktadır. Genel Müdürlük ve madenci enerjisini böyle ihalelik sahalar için boşa harcamaktadır.
İhalelik sahalar için maden kanununda mutlaka değişiklik yapılmalı ve ekonomik bir yatırım yapılabilecek konumda olan ve sayıları 3 ile 5 bin arasında değişen sahalar ise tamamen elden geçirilmeli bu sahaların tüm rezervleri açığa çıkarılarak ihale edilmelidir. İhale öncesi bu sahaların tüm kamu kurum ve kuruluşlarından alınması gereken izinler Genel Müdürlük tarafından alınmalı ve saha temiz bir şekilde ihale edilmelidir. İhaleyi alan madenci çok fazla para ödeyerek ihaleden aldığı bu sahada bir sürpriz ile karşılaşmamalı ve ihale bedelini ödeyip ruhsat aldığı gün sahadan ÜRETİM yaparak milli ekonomiye katkı sağlamalıdır.
Samet Gündüz’ün diğer yazılarını okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
