1985 yılı Haziran ayında rahmetli Turgut ÖZAL tarafından hazırlatılan 3213 sayılı maden kanunu, bu güne kadar birçok değişikliğe uğradı. Yamalı bohça haline gelen bu kanunda yeni değişiklikler yapmayı planlayan yönetim, sivil toplum örgütlerinin sesine kulak vererek bu değişikliklerden vazgeçerek yeni bir kanun yapmaya başladı. İnşallah yeni kanun hayırlı ve tüm sorunların çözümü olur.
Günümüzde halen yürürlükte olan yamalı bohça kanuna göre bir maden ocağı açmak için yapılması gerekenleri aşağıda sizlere kısaca anlatmaya çalışacağım.
Beyaz bir sayfa niteliği
Madenci bir alana ruhsat için müracaatta bulunduğunda alan boş ise ve hiçbir sorun yoksa yaklaşık 1 ayda günümüzde makul kabul edilebilecek bir fiyata arama ruhsatı alabiliyor. Arama ruhsatı almada sorun yok esas sorun ondan sonra başlıyor. Alınan ruhsat madenci ve diğer resmi kurum ve kuruluşlar açısından hiçbir geçerliliği olmayan sadece beyaz bir sayfa niteliğindedir.
Bu ruhsat ile madenci öncelikle ÇED belgesi almak zorunda. ÇED belgesi için yaklaşık 10-15 resmi kurum ve kuruluştan görüş alınıyor. Her şey yolunda giderse bir saha için ÇED belgesi alma işlemi yaklaşık 6 ay. Gitmezse süreç burada kesilir madencinin ruhsat almak için harcadığı zaman ve para boşa gidiyor. Mermer sektörü için örnek verirsek 100 hektar alana ruhsat alabiliyoruz ama illerden en çok 25 hektar alan için ÇED belgesi alabiliyoruz.
Yeniden düzenlenmeli
Hiçbir detay jeolojik arama ve araştırma yapılmadan sahanın ¼ kadar alana alınan ÇED belgesinde nerede üretim yapılacağı, nereye şantiye binası kurulacağı, nereye stok konulacağı ve nereye pasa atılacağı gibi tüm detay bilgiler istenilmektedir. Bu alanlarda daha sonra yapılacak değişiklikler için daha fazla zaman ve para harcamak gerekiyor. ÇED alma işlemi yeni kanunda mutlaka madencilerin isteği doğrultusunda yeniden düzenlenmelidir.
ÇED iznini aldınız diyelim
Sonra Mülkiyet İzni geliyor. Burada en fazla sorun üretim yapılacak alanın ormanlık olmasında. 2012-2019 yılları arasında orman izni alabilmek deveye hendek atlatmak daha zordu bu sene Pandemiden dolayı olsa gerek orman izni almak artık biraz daha hızlı ve kolay. ÇED izni alırken izin aldığımız yaklaşık 5 resmi kurumdan orman yeri kiralamak için yeniden yazılı görüş istiyor. Yeri kiralamamak için elinden geleni yapıyor.
Orman kiralama bedelleri o kadar yüksek ki 1 yıllık kira bedeli ile bölgeden varsa tapulu arazi alınabiliniyor. Orman izni içinde önceden tüm detayları vermek zorundasın Orman idaresi sanki bir bina projesi gibi önceden yolu nereden yapacağımızı, stokları nereye koyacağımızı ve tüm detayları istiyor. Maden işletmelerinde yol devamlı değişiyor. Üretim yaptığımız basamaklara mutlaka yol götürmek zorundayız.
Orman işletmesi zaman, zaman basamaklara yol götürdün ve bunu bize projende belirtmedin veya pasa üzerine stok koyduk diye madenciye caza vermekte, hatta orman iznini iptal etmekle tehdit etmektedir. Orman iznini de bir şekilde aldık diyelim sonra GSM izni almamız gerekiyor.
Alınan ruhsatın hiçbir kıymeti yok
GSM izni ilden ile değişiyor bazı illerde 14, bazı iller için ise 21 resmi kurum ve kuruluştan yeniden görüş almanız gerekiyor. Madencinin tüm işi gücü resmi kurum ve kuruluşlardan izin almakla geçiyor. Bu kurumlardan 1 tanesi olmaz ben burada madencilik yapmana izin vermiyorum derse o güne kadar yapılan tüm işlemler sona eriyor. Ruhsat alımına müteakip alınması zorunlu olan bu 3 izni alana kadar her aşamada, her an ruhsat sona erebiliyor. Madencinin o güne kadar harcadığı tüm emek ile para boşa gidiyor.
Bu 3 izni de aldığımızı var sayalım bu 3 izinle yeniden MAPEG’e başvurup İşletme İzni almamız gerekiyor. İşletme izin sahası içinde artık üretim yapabiliriz. Madencinin tüm bu aşamaları geçip üretim yapabilmesi için yaklaşık 3 sene uğraşması ve günümüz koşullarına göre oldukça fazla para harcaması gerekiyor.
Aslında madalya verilmesi gerekiyor
Kısacası bu ülkede bu yasalarla madencilik yapan, yeraltındaki zenginlikleri yer üstüne çıkarmaya çalışan kişi ve şirketlere aslında madalya verilmesi gerekiyor.
Sizlerle, yıllar önce gittiğim Suriye’deki madencilik ile ilgili bir anımı paylaşmak istiyorum. Suriye ile ilişkilerin çok iyi olduğu 2009 yılında, Denizli İlinin Valisi, Belediye Başkanı, Milletvekilleri, Borsa, Sanayi ve Ticaret odası başkanlarıyla birlikte önce Halep’e oradan da Şam’a gittik.
Halep valisi bizi organize sanayi bölgesi ile meşhur Halep taşının çıktığı ocakları gezdirdi. Ben Sayın Valiye Suriye’de özelliklede Halep taşı ocaklarının nasıl ruhsatlandırıldığını sordum.
Sayın Vali “öncelikle madenci bize koordinatlı bir şekilde nereye ruhsat almak istediğini belirten bir dilekçe verir bunun ekinde 10 000 $’a denk gelen parayı teminat olarak banka hesabımıza yatırır. Biz ona 3 ay sonra gel deriz. Bu 3 ay içinde gerekli incelemeleri yaparız. Süre sonunda iki alternatif vardır.
Birincisi bu alanda madencilik faaliyetine izin vermiyoruz
7 500 $’ a denk gelen paranı hesap numarana geri gönderiyoruz, 2 500 $’a denk gelen para ise yapılan işlemler için gelir kaydedildi, ikincisi ise 10 000 $’a denk gelen teminatını 50 000 $’a denk gelecek şekilde tamamla yarın git ÜRETİME başla deriz.
Ben sayın valim bizde yaklaşık 30’a yakın resmi kurum ve kuruluş var üretim öncesi onlardan görüş ve izin almak zorundayız sizde böyle kurumlar yok mu diye sordum. Sayın vali bizde de yaklaşık o kadar kurum ve kuruluş var, hepsinin ruhsat veren kurum içinde elemanı var, 3 ay süre içinde birlikte sahaya gidip incelemede bulunuyorlar daha sonrada karar veriyorlar.
Müracaat yapılan alanda bu ekip madencilik yapılamaz derse o alan kapalı hale getiriliyor ve bir daha o alanda hiç kimse madencilik yapamaz şerhi düşülüyor. Yok maden üretimi yapabilir Anadolu yakası oral seven escort derlerse madenciden başka bir şey istemiyoruz teminat olarak aldığımız o ücret ile yapılması gereken her işi biz yapıyoruz madencide bir an önce üretime başlayarak ekonomiye katkı sağlıyor.” dedi
Yıllar önce hiç beğenmediğimiz Suriye bile madencilik konusunda bizden çok ileride diye düşünmüştüm. Bu anımı madencilik iş kolunda yer alan birçok sivil toplum kuruluşunda anlattım bizim maden kanununda bu şekilde düzenlenmesi gerektiğini söyledim ve yazdım. Buna yakın bir sistemi Alanya büyük göğüslü escort ülkemizde kurabilirsek madencilik sektörü çağ atlar. Emek yoğun bir sektör olduğundan istihdam yaratır, sanayileşme hızlanır ve ihracatta ise bu günkü rakamlar katlanır.
Yeni maden kanunu düzenlenirken benim bu önerilerimin göz önüne alınması en büyük dileğim.
Bizim yeni kanundan en büyük beklentimiz, bürokrasinin en aza Adana öpüşen escort bayan indirilmesi, ruhsat alan madencinin diğer kamu kurum ve kuruluşların önüne atılmaması ve ruhsat güvencesinin yeniden tesis edilmesidir.
Samet GÜNDÜZ
Maden Mühendisi
Samet Gündüz’ün diğer yazılarını okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
