Ülkemizde hali hazırda 5.000 civarında ruhsatlı saha, 2800’ü aşan işletme izinli aktif ocak bulunmaktadır. Bu ocaklar, ülke mermer ve doğal taş rezervlerinin çok küçük bir bölümünü kullanmaktadırlar. Yüz yıllar boyu ürün verebilecek kapasitede birçok mermer ve doğal taş oluşumları mevcuttur. Bu oluşumları değerlendirip pazar araştırması yapılarak ülkemize katma değer ekleyecek projeler ve yatırımlara dönüştürüp dünyadaki payını arttırmanın yolu aranmalıdır.
Yurdumuzun altı üstü zenginliklerle dolu. Bunları görebilmek değerlendirilmek önemli. Bu zenginliklerden bir tanesi de doğal taştır.
Ülkemizde petrol zengini değil ama dünya doğal taş rezervinin %40 Türkiye dedir. Marmara ve Ege Bölgeleri başta olmak üzere, Akdeniz’den Doğu Anadolu’ya kadar hemen tüm coğrafi bölgelerimizde, dünya pazarlarında beğeni kazanabilecek nitelikte, 650’ye varan renk, doku ve desende mermer çeşidi bulunuyor.
Ülkemizde ki doğal taş yatakları;
Ülkemizde ki doğal taş yatakları
Mermer kelime anlamı
Marmara kelimesinin kökeni Rumca dan gelir anlamı mermerdir. Bazı ülkeler mermer diye Marmara adını kullanır. Doğal taşı dünyaya yayan tanıtan ülkemizdir. Doğal taşın tarihini araştırmacılar 4000 yıllık diye dikkate alıyorlardı fakat Göbeklitepe’nin tarihi keşfinden sonra mermer tarihi 14000 yıllık olarak taksim escort adlandırıldı.
Marmara Saraylar adasında ilk mermer fabrikası
Marmara Saraylar adasında ilk mermer fabrikası
Türkiye’nin en değerli taşı Elazığ Vişne: Çok uzun yıllar depremlerle karıştırarak Alacakaya da bulunan demir bakır ve kromdan aldığı renklerler oluşmuştur. Elazığ Vişne’nin dünya da kullanılan yerler; Beyaz Saray, Disneyland, Amerika Birleşik Devletler Senatosu Binası, Fransa Parlementosu, Hindistan Parlementosu, Çin de büyük saray, Harami şerif, Beyaz Saray Elazığ Vişne Sütunlar;
Beyaz Saray Elazığ Vişne Sütunlar
Suudi Arabistan Sefa ile Merve Elazığ Vişne Sütunları
Marmara Mermeri: Dolmabahçe Sarayı’nda kullanılmıştır.
Cumhuriyet döneminin ekonomik açıdan zorlu geçen ilk yıllarında yapılan kamu binalarında, yöresel taşlar, örneğin Ankara Andezitleri yoğun olarak kullanılmıştır. Bu dönemde Anıtkabir olmuştur.
Vatikan’ın en önemli kiliselerinden Saint Pierre’nin Sütun kaplamaları Afyon İscehisar mermeri kullanılmıştır.
Doğal taşın tanımı
Jeolojik oluşumları ve bilimsel açıdan Mermer olarak isimlendirilen her taş Doğal Taş tır.
Yerkabuğundan çıkarılarak doğrudan veya ilenerek çeşitli amaçlarla yapılarda kullanılan taşlara genel bir tanım olarak Doğal taş denilmektedir. Bu tanıma önemli olan ham maddenin doğada bulunmuş olmasıdır.
Doğal taş dayanıklı güvenilir bir malzemedir. İnsanlar doğal taşın güvenilir ve sağlıklı bir malzeme olarak kullanıldığını yaşayarak öğrenirler Yıllar boyu değerini ve görüntüsünü kaybetmeyen hijyenik bir malzemedir. İlk insandan günümüze insanoğlu hep kullanmıştır. İnsan geliştikçe, taştan yapılan heykeller, tapınaklar ve görkemli yapılar da o ölçü de gelişmeye başlamıştır.
Su mimarisinde hayrat amaçlı kullanılan Sebiller, kelime anlamı ile hayır ve iyilik yolu anlamına gelip, Arapçada Sabala kelimesinden türetilmiş olup, Sebilullah sözcüğünün kısaltılmış şeklidir.
Cami ve türbeler de ağırlıklı sebiller şadırvanlar Marmara mermeri kullanılmıştır.
Marmara Mermerinden Yapılmış İstanbul Suriçi Süleymaniye’de ki Sebil.
Şadırvan kelimesi, Farsça kökenli olup çok anlamına gelen Şad ve Akar anlamına gelen revan kelimelerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuştur.
Bursa Ulu Cami Marmara Mermeri Şadırvan
Doğal taş tarihi
Osmanlı İmparatorluğu en güzel mimari yapılarına mermerle hayat verdi. Günümüzde mimarların en çok zevk alarak kullandığı ürün mermerdir. Çünkü mermere insan renk damar veremez. Her şeyiyle doğaldır.
Süleymaniye Camii
Şanlıurfa Göbeklitepe’de yapılan arkeolojik çalışmalarla ortaya çıkarılan oymalı rölyeflere sahip büyük boyutlu monolitlerle oluşturulan dini yapı kentten önce tapınak geldi yargısına vardırtan olağanüstü bir örnektir. Göbeklitepe toplam 20 futbol sahası büyüklüğünde 24 ton dik sütünler halinde keskin taşlar kullanarak yapılan 14.000. yıllık geçmişi olan bir yerdir.
Göpeklitepe doğal taş
Taşın insan yaşamına girmesi ile birlikte Taş çağları başladı. Taşın gücünü göre insanlar taşı her anlamda kullanmayı başardılar. Ancak kısa süre içinde hangi taşların daha kullanışlı olduğunu anladılar ve yuvarlak ve el büyüklüğünde taşları kullanmaya başladılar.
Doğal taş kullanılan yerler
Ayasofya’da taşıyıcı sütun ile duvar ve yer kaplaması olarak yoğun şekilde Yunan adalarından getirilen Serpantin Breşi ve Marmara Adası’ndan getirilen Marmara Mermeri kullanılmıştır. Mısır’dan getirilen Eski Kırmızı Porfir taşıyıcı sütun ve kaplama taşı olarak, Afyon Menekşe Mermeri ve oniksler duvar kaplaması olarak kullanılmıştır. Ayasofya’daki ilginç bir taş kullanım örneği, simetrik mermer panolardır.
Bizans döneminde İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak üzere, açık hava su depolarının yanı sıra, yer altı sarnıçları da yapılmıştır. Bu yapılarda suya dayanıklı Ezine-Kestanbol granitleri ve Marmara Adası mermerleri kullanılmıştır. Bunların en ünlüsü 336 mermer ve granit sütun üzerine oturan ve Yerebatan Sarnıcı olarak bilinen Bizans Bazilikası’dır.
Bizans İmparatoru Justinianus tarafından yaptıralan Yerebatan Sarnıcı
İstanbul’un batısında, Cebeciköy-Atışalanı dolaylarında bulunan kaynak sularını şehre getirmek üzere Valens tarafından yaptırılan Bozdoğan Su Kemeri’nde Bakırköy küfeki taşının yanı sıra az miktarda Şirinçavuş volkanik tüfleri, Karamürsel od taşları, İstanbul siyah kalkeri ile Marmara mermeri kullanılmıştır.
İstanbul da Sultanahmet ile Beyazıt arasında bulunan, bir dikme sütun taş yapıt olan Çemberlitaş, Mısır’daki Duhan Dağı’ndan çıkarılan ve Kırmızı Somaki olarak bilinen Eski Kırmızı Porfirden yapılmıştır. Ayasofya, Süleymaniye ve Sultanahmet Camilerinde de taşıyıcı sütun olarak birçok yerde kullanılmıştır.
Yapımına M.Ö 3000 yıllarında başlanan ve Roma döneminde tamamlanan kenti baştan başa çevreleyen tarihi Diyarbakır surlarının yapımında yörede yaygın olarak bulunan Karacadağ bazaltları kullanılmıştır. İstanbul’da ki tarihi yapıların mimarları, malzeme kullanımı açısından çoğunlukla kentin yakın çevresinde bulunan malzeme kaynaklarından yararlanılmıştır. Ancak, ayrıcalıklı yapıların oluşumunu isteyen imparator ve sultanların istekleri doğrultusunda yurt dışından getirilen değişik tür ve desendeki renkli doğal taşlar kullanılmıştır. Deniz yoluyla Yunan adalarından, Mısır, İtalya ve Malta dan getirilmiştir.
Çeşitli dönemlerde anıtsal etkinliğin en yoğun olduğu İstanbul’daki tarihi eserler (camiler saraylar ) kullanılan taşlar açısından incelendiğinde bunların gerçek anlamda bir doğal taş Müzesi zenginliğine sahip olunduğu görülür.
Bazı doğal taş vardır kendini iç mekanda kanıtlar bazı doğal taşlar vardır kendini dış mekanda kanıtlamıştır. Zaten taş kendini anlatır. Mermerin duygusunu karakterini anlamak lazım. Doğal taşın gururu vardır.
Aynı ocaktan çıkan blokların hepsi birebir aynı değildir. Aynı da olamaz kimi yerinin damarı belirgindir kimi yerin ana rengi daha belirgindir. Bunu şöyle düşünebilirsiniz, Deve inek koyun kesildiğinde her tarafı et ciğer kalp kemik değildir. Her azasının ayrı ayrı güzelliği faydası vardır kimi azası daha güzeldir. Doğal taş blokları da böyledir. Doğal taş bereketlidir. İnsanlar uzun süredir ticaretini yapıp geçimini sağlamaktadır.
Jeolojide şöyle bir terim var; doğal taş yer, altındaki fosillerin bir araya gelmesiyle 500 yılda oluşur. Granit 1000 yılda oluşur hatta granit için dünyanın çivisi derler. Fakat Çin de çok çıkar Türkiye’de az çıkar. Çin’de bizim doğal taşlarımızı kendi özel değer görülen yerlerinde kullanırlar.
Devletimiz madene karşı gerekli ilgi alakasını ve desteğini göstermek için gerekli adımları atıyor. En son yapılan en güzel adımlardan birisi Balıkesir de Türkiye’nin ilk maden lisesinin açılışı yapıldı.
Yeni nesil gençler için büyük bir hizmet. Bunu iyi değerlendirmek lazım.
