.ATSO, Antalya, Burdur ve Isparta illeri arasında ticareti geliştirmek amacıyla büyük katılımlı gerçekleştirilen, Batı Akdeniz Ticaret Buluşması’ndan sonra üç komşu ili kapsayan sektörel bazlı toplantılar başladı İlk buluşma “mermer” sektörü ile gerçekleşti. Batı Akdeniz Mermer Sektörü Buluşması, İş Görüşmeleri, Sektörel Değerlendirme ve Tanışma Toplantısı” ATSO Atatürk Konferans Salonu’nda geniş katılımla gerçekleşti.
Toplantıya; ATSO Meclis Üyesi Ahmet Tekin, ATSO Meclis Üyesi Fatih Tekin, ATSO 3. Grup Meslek Komitesi (Madencilik) Üyesi Ayten Kılıç Kaya, Bucak Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Yalçın Meçikoğlu, BAİB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Isparta Mermerciler ve Madenciler Derneği (IMMAD) Başkanı Mustafa Küçükyaman, Burdur Doğaltaş Madenciler ve Mermer Makineleri Üreticileri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (BURDOĞTAŞ) Başkanı Nasuh Ekinci, Bucak Mermerciler Derneği Başkanı Hasan Kurt, Q Terminals Antalya Genel Müdürü Özgür Sert, Antalya, Burdur, Isparta’dan iş insanları, akademisyenler ve sektör paydaşları yoğun ilgi gösterdi.
ATSO Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, Batı Akdeniz mermer sektörü işbirliği platformu kurmayı hedeflediklerini belirterek, toplantının bu yönde atılan ilk adım olduğunu söyledi. Çetin, platforma Afyonkarahisar, Denizli, Muğla gibi illeri de dahil edebileceklerini belirtti.
Korkuteli Mermer Organize Sanayi Bölgesi’nin Bakanlıktan onay aldığını da anımsatan Çetin, “Korkuteli’nde mermer sektörünün imajını güçlendirecek, teknoloji düzeyi ileri, aynı zamanda çevreci bir bölge kuracağız. Bu konuda bölgede faaliyet gösteren sektör temsilcilerinin fikir ve önerilerini almak istiyoruz” dedi.
BLOK MERMERDE DÜNYA LİDERİYİZ
Mermer sektörünün sorunlarını yakından takip ettiklerini dile getiren Davut Çetin şunları kaydetti; “Ekonomide sorunların arttığı bir dönemdeyiz. Mermer sektörünün sorunlarını komitemiz sayesinde yakından izliyoruz. Ruhsatlandırma, devlet hakkı, maliyet artışları, navlun maliyetleri gibi sorunları arkadaşlarımız dile getiriyor, biz de TOBB kanalıyla bakanlıklara iletiyoruz. Mermer sektörü ülke ekonomisi için olduğu kadar Bölgemiz için de büyük bir öneme sahip. Ülke olarak blok mermerde dünya lideriyiz, dünya rezerv varlığının %30-40 kadarı bizde. 2010’lu yıllarda ihracatımız arttı ve %60’ı tabakalı işlenmiş halde olmak üzere 2 milyar doları geçti. İşlenmiş mermerde İtalya ve Çin bizden önde olsa da bu alanda da gelişme var. Antalya üzerinden ihracat geçen yıl 260 milyon dolara çıktı, bölge olarak yarım milyar doları geçtik, bölge olarak ihracatımızın dörtte birine yakını bu sektörden. TOBB sanayi kapasite raporu verilerinde bölgemizde mermer sektörü ilk sırada yer alıyor. Üç ilde bine yakın işyeri var.
PİYASA DARALMASI VE MALİYET ARTIŞLARI NEDENİYLE SORUNLAR ARTTI
Blok mermerde Çin pazarına fazla bağımlıyız. Çin’de inşaat veya konut sektöründe yavaşlamadan etkilendik. Geçen yıl pandemiden çıkış yılı oldu, ama şimdi yeniden küresel resesyonla karşı karşıyayız ve ihracatın zorlandığını görüyoruz. İç pazarda da inşaat sektörü 2019’dan bu yana yavaşladı ve halen geçmiş dönemlerdeki düzeye gelemedi. Son dönemde elektrik, akaryakıt, navlun fiyatlarının etkisi başlı başına bir konu. Sektörde üretim potansiyeli var, ruhsat sayısı artıyor, ama pazar aynı oranda artmıyor. Şu anda mevcut işletme ruhsatı kadar bekleyen ruhsat var. Koşullar elvermediği için ruhsatların bir kısmı işletmeye dönüşmüyor, faaliyet başlamıyor veya devam etmiyor.
SEKTÖRDE İHRACATI VE KATMA DEĞERİ ARTIRACAK YENİ ADIMLAR GEREKİYOR
Ayrıca sektörde katma değer meselesinde de yapılacak çok iş var. Biz blok mermeri 20 cent, tabaka mermeri 40 cent civarında satıyoruz, İtalya işlenmiş mermeri ortalama 2 dolara, Çin 1,5 dolara yaklaşıyor. Sorunlara rağmen sektörde ürün işleme ve kalite de artıyor, ihracat yapılan ülke sayısı artıyor. Sektörün gidecek daha uzun bir yolu olduğu açıktır. Türkiye ekonomisinde şu anda en önemli sorun cari açık ve döviz ihtiyacıdır. Doğal taş ve mermer en hızlı şekilde ihracata dönüşebilecek üründür. Birçok sektörde ihracat ithal girdiye bağlı kalmaktadır, mermer ihracatında bu sorun yoktur. Hükümetin bu konunun farkında olduğuna inanıyorum.”
NEREDE RUHSAT VERİLECEĞİNİ EN İYİ BİZ BİLİRİZ
Sektörün kamuoyunda olumsuz bir imajı olduğunu vurgulayan Davut Çetin sözlerini şöyle sürdürdü;
“Bazı bölgelerde açılan ocakların sektörün imajını olumsuz etkilediği açıktır. Turizm ve tarım bölgelerinde rastgele iş yapılmamalıdır. Diğer taraftan mermer suyun geri dönüştürüldüğü, kimyasal atığı olmayan bir sektördür ve birçok alana göre çevre dostu sayılacak bir sektördür. Mermerde bu algıyı düzeltmenin, ayrıca sektörde karlılığı artırmanın bir yolu, yerel ve bölgesel ölçekte planlamadır. Bir ilde veya bölgede ruhsat verirken, ocak koşullarını belirlerken yerel yönetimlerin, buradaki sektörün, yani bizlerin mutlaka bir söz hakkımız olmalıdır. Bölgede yeni ruhsat ihtiyacının olup olmadığını, nerede ruhsat verilebileceğini en iyi biz biliriz. Bölgenin ve sektörün talep ve ihtiyaçları dikkate alınarak en doğru karar burada verilir. Bu olmayınca hem arz planlaması olmuyor hem de kamuoyunda olumsuz imaja sebep olunuyor. Artık sadece kendi içimizde konuşmak çözüm olmuyor. Bu konuları kamuoyu gündemine taşımak, yetkilileri, siyasetçileri, yerel yönetimleri ve halkı daha fazla aydınlatmak gerekiyor.”
SEKTÖRÜN SAHİBİ YOK
Toplantıda konuşan Bucak Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Yalçın Meçikoğlu, Bucak Organize Sanayi Bölgesi’nde 80 mermer firmasının faaliyet gösterdiğini, genişleme alanı için Bakanlığa başvurduklarını söyledi. Meçikoğlu, “Genişleme sıkıntılarını herkes yaşıyor. Üretimin yüzde 50’sini Çin pazarına ihraç ediyorduk. Ancak şu anda Çin pazarı durdu. Zaten pandemi sektöründe de benzer sıkıntılar yaşamıştık. 3.5 yıldır sektör sıkıntılı. Sektörün sahibi yok” ifadesini kullandı.
HİÇ BİR KİMYASAL KULLANILMIYOR
BAİB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, Isparta Mermerciler ve Madenciler Derneği (IMMAD) Başkanı Mustafa Küçükyaman ise yeni pazarlar bulmak adına Güney Afrika ve İtalya’ya ticaret heyetleri gerçekleştirdiklerini söyledi. Önümüzdeki günlerde Mısır’a bir ziyaret gerçekleştireceklerini belirten Küçükyaman, “BAİB olarak yeni pazarlar hedefliyoruz. Güney Afrika hedef ülkelerimiz arasında. Güney Afrika’ya 1 milyon dolarlık ihracatımız var yerinde sayıyor. Burada bir mermer kültürü oluşturmak istiyoruz. Çin’in yerini en az 5 ülke ile doldurabiliriz. ” dedi. Kesilmiş mermer ithalatında yüzde 25 verginin kaldırılmasının rahatsızlık yarattığını belirten Küçükyaman, “Ruhsatlara tapu güvencesi verilmesini istiyoruz. Kamuoyu tarafından günah keçisi ilan edildik. Oysa mermer sektörü, hiçbir kimyasalın kullanılmadığı bir sektör” diye konuştu.
BURDUR BEJİ DÜNYA MARKASI
Burdur Doğaltaş Madenciler ve Mermer Makineleri Üreticileri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (BURDOĞTAŞ) Başkanı Nasuh Ekinci de yapılan çalışmalar sayesinde Burdur Beji’ nin dünya markası olduğunu söyledi. Ekinci, “1992’de Burdur Beji yoktu. Türkiye’de Marmara ve Bilecik biliniyordu. Bugün Burdur Beji bir dünya markası. Dünyanın birçok prestijli yapısında kullanıldı. Bugün Burdur’da 230 faal Ocak, 10 bine yakın istihdam, 700’ün üzerinde işletme ruhsatı var. 2021’de Burdur’un toplam ihracatının yüzde 73’ünü mermer oluşturuyor. Hammadde olarak satıyoruz. Sadece yüzde 24’ü işlenmiş mermer. Sektörün kalifiye elemana ihtiyacı var. Biz son teknoloji kullanacak elemanlar yetiştirmeliyiz. İç mimarlarımıza bu mermer çeşitlerini kullanabilecekleri alanları sunmalıyız” ifadesini kullandı.
EN BÜYÜK SORUNUMUZ ATIK BERTARAF’I
Bucak Mermerciler Derneği Başkanı Hasan Kurt, sektörün yaşadığı sıkıntılara dikkat çekerek, “Arkamız orman, önümüz tarım alanı, atık bertaraf’ ıyla ilgili sorunumuz var. Bize bir yer gösterin diyoruz ses yok. 80 tesisin atıklarını atacağı bir alan yok. En büyük sorunumuz atık bertaraf ı” dedi.
MERMER TOZU TARIMDA VERİMİ ARTIRIYOR
Toplantıda söz alan sektör temsilcileri ve akademisyenler, çevreyi kirlettiği gibi bir algı yaratılan tarım ve bazalt tozunun dünyanın birçok yerinde tarım alanlarında, toprağı ve bitkiyi besleyen bir ürün olarak kullanıldığına dikkat çekti. Antalya’nın tarım potansiyeline işaret eden katılımcılar, mermer ocak ve tesislerindeki tozlardan bu alanda yararlanılmasının ekonomik olarak önemli bir kazanç sağlayacağını vurguladı.
Toplantıda sektörde yüksek üretim ve işletme maliyetleri ve kamuya ödemeler nedeniyle yatırım ortamının elverişsiz hale geldiği en çok vurgulanan konu oldu. Katılımcılar ruhsat harcı, devlet hakkı, orman hakkı gibi ödemelerin düşürülmesi ve ertelenmesi, çok sayıda bakanlığın dahil olduğu bürokratik süreçlerin azaltılması, mermer taş atıklarının inşaat sektöründe girdi olarak kullanılması, üniversitelerin nitelikli eleman ihtiyacını karşılaması, navlun ve lojistik alanında devlet desteği verilmesi gibi sorunların çözümü için yıllardır uğraştıklarını, ancak sonuç alamadıklarını dile getirdiler.
Toplantıda platform oluşumu çalışmalarının devam etmesi, Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) ile birlikte mermer sektörüne yönelik bir bölgesel master planı hazırlanması, mermer sektörü proje pazarı düzenlenmesi konularında görüş birliğine varıldı.
