Asgari ücret mi, ortalama ücret mi?

Bugünlerde herkesin dilinde 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren uygulanacak olan 8 bin 506 TL’lik asgari ücret var.

Masada çalışanların temsilcisi Türk-İş yoktu. Türk-İş 9 bin TL’nin altında bir asgari ücrete imza atmayacağını kamuoyu ile paylaşmıştı. Sözünün de arkasında durdu.

Çalışanları mutsuz eden asgari ücret işverenleri de mutlu etmedi. Asgari ücretin rekabetçiliklerini olumsuz etkileyeceği ile ilgili açıklamaları ardı ardına yaptılar.

Asgari ücret emeklilerinde tepkilerini çekti. Geçtiğimiz yıllarda asgari ücretten fazla maaş alan emekliler bugün asgari ücretin çok altında kalan maaşlarının asgari ücret seviyesine çıkarılmasını talep ediyorlar.

Milyonlarca sabit gelirli yıllardır asgari ücrete yapılan zamların çok gerisinde zamlar aldı. Bu da kamu ve özel sektörde milyonlarca çalışanın ücretlerinin asgari ücret bandına gelmesine yol açtı.

Günümüzde milyonlarca emekli asgari ücretin altında maaşla geçinmeye çalışırken, milyonlarca sabit gelirli asgari ücret seviyesine indi.

Ücretlilerin yüzde 55 civarı asgari ücretle çalışıyor. 2023 yılı hedeflerinde kişi başı milli gelir hedefimiz 25 bin dolardı. 2023 yılına geldiğimizde 7 bin dolarda kaldık.

Türkiye’de asgari ücret oldu ortalama ücret.

2022 yılı, özellikle de ikinci yarısı, 85 milyon insanımızın büyük bölümünün gelir gider dengesini yapamadığı bir yıl oldu.

Bir marketin çıkış kapısını gören bir noktada durun ve marketten çıkan insanlara bir göz atın. Yüzde 90’ı market kapısından çıkarken yaptıkları alışverişin fişini incelediğini göreceksiniz. Artık herkes kendi kendine konuşur olmuş, “Bu kadar da olmaz”, “Üç-beş parça aldım bunlar nasıl 500 lira tutar”, “250 liraya tereyağı mı olur?”

Sabit gelirliler olarak alım gücümüzün 2000 yılından bu yana nasıl erdiğini geçtiğimiz gün katıldığım bir akşam yemeğinde çok net olarak hissettim.

2000 yılında şu anda görev yaptığım kurumda yeni işe başlamıştım. 2000 yılının son ayları ya da 2001 yılının ilk aylarında bir arkadaşımızın nikahı vardı. O dönem işyerinden arkadaşlar, Hadi nikaha gidiyoruz sende gel” dediler.

Nikaha eli boş gidilmez diyerek yoldan kuyumcudan bir çeyrek altın alıp nikaha gitmiştim. Bugün benzer bir nikahta çeyrek altın takmak için, 7 kişi bir çeyrek altına girsek kişi başı 260₺’yi gözden çıkarmamız gerekiyor.

Günümüzde yeni işe girdiğim bir işyerinde, tanımadığım bir mesai arkadaşımın nikahında çeyrek altın taksam boşanma nedeni olabilir. 23 yılda geldiğimiz nokta bu.

Asgari ücretli 2000 yılında 11,3 çeyrek altın alabilirken, bugün 4,6 çeyrek altın alabiliyor. Başka bir ifadeyle asgari ücretin 2000 yolundaki alım gücüne kavuşması için 22 bin ₺ olması gerekiyor.

Yazımızı güzel bir temenniyle noktalayalım. “2023 yılı senden çok umutluyuz. Bu kötü gidişe bir son vermeni diliyoruz.”

Murat DEMİRCAN

Ekonomi Muhabirleri Derneği İzmir Şubesi Başkanı